TỪ CAM KẾT COP26  ĐẾN HÀNH ĐỘNG THỰC TIỄN

Việt Nam đang ở thời điểm bản lề của quá trình chuyển dịch năng lượng, với những cam kết mạnh mẽ tại Hội nghị COP26, trong đó Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tuyên bố mục tiêu đầy tham vọng: đưa phát thải ròng về mức 0 vào năm 2050.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Việt Nam không chỉ thể hiện quyết tâm chính trị mà còn cụ thể hóa bằng các chính sách, chiến lược phát triển năng lượng xanh – tiêu biểu là việc xây dựng và cập nhật Dự thảo Quy hoạch điện VIII theo hướng giảm dần nhiệt điện than, phát triển mạnh năng lượng tái tạo và điện khí LNG, đồng thời thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO TĂNG TỐC

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, dự thảo mới của Quy hoạch điện VIII đặt trọng tâm vào việc tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo – đặc biệt là điện gió và điện mặt trời. Cụ thể:

• Đến năm 2030, công suất nguồn năng lượng tái tạo (không bao gồm thủy điện) dự kiến đạt 38 GW, chiếm khoảng 24% tổng công suất.

• Đến năm 2045, con số này dự kiến tăng lên 56 GW, chiếm 45% cơ cấu nguồn điện – một tỷ lệ cao so với nhiều quốc gia phát triển.

“Các quốc gia như Mỹ hiện chỉ đạt khoảng 14–15%. Việc chúng ta nâng lên 24–25% là một bước đi rất cách mạng” – Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chia sẻ.

NHỮNG CON SỐ ẤN TƯỢNG VỀ NĂNG LƯỢNG XANH

Tính đến cuối năm 2021, Việt Nam đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ:

• Tổng công suất năng lượng tái tạo: 20.670 MW (chiếm 27% tổng công suất hệ thống)

• Sản lượng điện tái tạo: 31,5 tỷ kWh (chiếm 12,27% tổng sản lượng điện)

• Điện gió: 70 dự án vận hành thương mại, tổng công suất 3.987 MW

• Điện mặt trời: Chiếm khoảng 10,8% sản lượng điện năm 2021

• Điện sinh khối và điện từ rác: Tổng công suất đạt 321 MW

Những kết quả này đạt được trong bối cảnh đại dịch Covid-19 ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế, cho thấy năng lượng sạch đang ngày càng trở thành trụ cột của an ninh năng lượng quốc gia.

NGHỊ QUYẾT 55-NQ/TW

Được ban hành vào ngày 11/02/2020, Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị khẳng định tầm quan trọng của phát triển năng lượng bền vững, lấy chuyển dịch năng lượng xanh làm trọng tâm chiến lược. Nghị quyết đề ra mục tiêu:

• Ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới

• Từng bước hạn chế các dự án nhiệt điện than mới

• Tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng hiệu quả, an toàn, tiết kiệm

• Hình thành thị trường điện cạnh tranh đầy đủ, minh bạch, hiện đại

NHỮNG THÁCH THỨC CẦN VƯỢT QUA

Bên cạnh các điều kiện thuận lợi về địa lý, khí hậu và chính sách, Việt Nam cũng đang đối mặt với không ít khó khăn:

HƯỚNG TỚI THỊ TRƯỜNG ĐIỆN CẠNH TRANH VÀ BỀN VỮNG

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An, Việt Nam đang đẩy mạnh tái cơ cấu ngành năng lượng, bao gồm:

• Xây dựng thị trường điện cạnh tranh các cấp độ (bán buôn, bán lẻ)

• Thúc đẩy cổ phần hóa, thoái vốn tại các doanh nghiệp không trọng yếu

• Đổi mới cơ chế quản lý và vận hành hạ tầng truyền tải điện

• Triển khai Chương trình quốc gia sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 3

CƠ HỘI BỨT PHÁ TỪ HỢP TÁC QUỐC TẾ

Việt Nam xác định rõ rằng chuyển dịch năng lượng không thể thành công nếu thiếu hợp tác quốc tế. Các cơ chế tài chính xanh, chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm quản lý từ các đối tác phát triển sẽ là yếu tố then chốt giúp Việt Nam thực hiện:

• Cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050

• Mục tiêu nâng tỷ lệ điện sạch lên trên 70% vào năm 2045

• Tăng khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu và ổn định cung ứng điện